I ABC o ,,azbeście"

Pomimo zakazu produkcji i stosowania wyrobów azbestowych, istnieje potrzeba dalszego podejmowania działań w celu minimalizowania  ryzyka zdrowotnego dla ludności. Zwiększające się ryzyko występowania chorób azbestozależnych w ciągu najbliższych dziesięcioleci związane jest z nagromadzeniem przez lata ogromnych ilości materiałów azbestowych i zawierających azbest, w szczególności wyrobów budowlanych znajdujących się w dalszym ciągu w środowisku komunalnym. Emisja włókien azbestu, będących czynnikiem szkodliwym dla organizmu ludzkiego, jest wywołana przez mechaniczne uszkodzenia materiałów zawierających azbest, np. piłowaniem, szlifowaniem narzędziami szybkoobrotowymi oraz podczas naturalnego procesu destrukcji, np. płyt pokryć dachowych azbestowo-cementowych o naruszonej przez czynniki atmosferyczne lub chemiczne powierzchni zewnętrznej.

Cechą szczególną azbestu jest to, że włókna gromadzą się i pozostają w tkance płucnej w ciągu całego życia powodując po wielu latach zmiany chorobowe. Wszystkie (wymienione w rozdziale I) rodzaje azbestu są umieszczone na liście czynników rakotwórczych, stanowiącej załącznik nr 1 do Rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 11.09.1996r Dz. U. nr 121, Poz. 571. „w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

Chorobotwórcze działanie azbestu jest wynikiem wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Nie stwierdzono ryzyka dla zdrowia wynikającego z wchłaniania pyłu drogą pokarmową.

Niebezpieczne dla zdrowia są włókna respirabilne czyli włókna o długości powyżej 5 µm o maksymalnej średnicy 3 µm i o stosunku długości do średnicy powyżej 3 do 1.

Włókna respirabilne  z racji swych wymiarów mogą wnikać głęboko do układu oddechowego i nie są stamtąd usuwane w wyniku działania naturalnych mechanizmów oczyszczających. Powodują wówczas  trwałe szkody, w tym: zwłóknienie płuc - azbestozę, choroby nowotworowe jak rak oskrzela i międzybłoniak opłucnej. Doniesienia kliniczne sugerują również, że z azbestem może być również związane występowanie innych nowotworów: krtani, żołądka, jelit, trzustki, jajnika oraz chłoniaków. Choroby te charakteryzują się długim okresem utajnienia, ujawniają się od 10 do nawet 50 lat od narażenia na działanie azbestu. Respirabilne włókna azbestu nie są widoczne gołym okiem, niewyczuwalne dotykiem, dlatego jedynym ostrzeżeniem dla człowieka jest jego świadomość o zagrożeniu i stosowanie zasad bezpiecznego postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest.

Zanieczyszczenie powodujące choroby zawodowe, spotykane w przemyśle i przy pracach z azbestem, to kilkaset tysięcy włókien w 1 m3 powietrza. Poziomy takich zanieczyszczeń występują np. przy pracach remontowych, przy usuwaniu wyrobów zawierających stare izolacje, natryski ognioochronne na konstrukcje stalowe budynków, podczas wymiany elementów urządzeń ciepłowniczych w energetyce. Przy niewłaściwie prowadzonych pracach z wyrobami azbestowymi ilość włókien respirabilnych azbestu w przestrzeniach zamkniętych obiektów może przekraczać kilka, a nawet kilkanaście mln włókien/m3. Takie zanieczyszczenia powietrza w przeszłości występowały w zakładach wyrobów azbestowych, szczególnie przy produkcji tkanin azbestowych, także przy produkcji uszczelnień czy wyrobów azbestowo-cementowych. Dzięki technikom kontroli i ograniczeniu emisji obecnie poziomy zagrożeń zostały zmniejszone, a nawet lokalnie wyeliminowane.

Nie ustalono progowej dawki zanieczyszczeń powietrza pyłami azbestu, której przyjęcie przez organizm jest obojętne dla zdrowia, lub poniżej której nie wystąpią nowotwory. Każda więc dawka czynnika szkodliwego powinna być w miarę możliwości eliminowana z otoczenia człowieka, choć jej obecność nie musi spowodować efektów zdrowotnych.

Choroby wywołane przez pył azbestowy

Azbestoza (pylica azbestowa) – śródmiąższowe zwłóknienie tkanki płucnej obecnością włókien azbestowych. Jest to poważna i nieuleczalna choroba. Okres inkubacyjny przekracza dziesięć lat, a symptomy choroby mogą wystąpić dopiero po dwudziestu latach. W przypadku azbestozy okres od zaistnienia choroby do śmierci jest uzależniony od ilości wchłoniętego azbestu i okresu czasu narażenia na azbest. Małe ilości azbestu wchłaniane w długim okresie, podobnie jak duże dawki pyłu azbestowego nawet w relatywnie krótkim okresie mogą wywołać nieodwracalne zmiany w płucach.

Rak płuc – najpowszechniejszy nowotwór złośliwy powodowany przez azbest. Istnieją dostateczne dowody pozwalające stwierdzić, że wszystkie typy azbestu powodują raka płuca. Nowotwory płuc mogą rozwijać się przez okres wielu lat. Na początku w obrębie płuc mogą powstać tzw. zmiany przedrakowe. Zmiany takie nie formują masy guza, nie są widoczne w badaniu rentgenowskim i nie dają żadnych objawów. Wykrycie takich zmian możliwe jest jednak poprzez analizę komórek ścian dróg oddechowych płuc uszkodzonych przez azbest.

Międzybłoniak opłucnej – jest rzadkim i źle rokującym nowotworem złośliwym. Jest przedmiotem dużego zainteresowania ze względu na udowodniony związek zachorowalności z ekspozycją organizmu na azbest (ponad 70% przypadków).

Azbest jest zaliczany do dziesięciu najgroźniejszych zanieczyszczeń na ziemi. Jego niewidoczne gołym okiem włókienka wdycha się z powietrzem do płuc, gdzie zostaną już      na zawsze, a ich szkodliwe działanie może ujawnić się dopiero po wielu latach.

2. Informacje dotyczące usuwania azbestu - przekserowanie na stronę serwisu internetowego Ministerstwa Gospodarki:

www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Program+Oczyszczania+Kraju+z+Azbestu

II „Azbestowe archiwum”

1. Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Stary Dzierzgoń – edycja 2014r. Okres realizacji od 24 październik 2014r. do 15 grudnia 2014r. Środki na unieszkodliwienie azbestu pochodzą z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Koszt kwalifikowany zadania 48 056,00zl, natomiast kwota dotacji 46 614,00zł. Zutylizowano 60,07Mg  wyrobów azbestowych.
2. Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Stary Dzierzgoń – edycja 2015r. okres realizacji od 15 maja 2015 do 30 września 2015r.. Środki na unieszkodliwienie azbestu pochodzą z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Koszt kwalifikowany zadania 5991,99 zł, natomiast kwota dotacji 5093,19 zł. Zutylizowano 10,04 Mg  wyrobów azbestowych.
3. III Punkt informacyjny:

Zakres udzielanych informacji:

- szkodliwość azbestu,

- zasady bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest,

- możliwości i zasady uzyskania dofinansowania na działania związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest.

W punkcie informacyjnym przyjmowane są zgłoszenia od mieszkańców zainteresowanych uzyskaniem dofinansowania na zadania związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest, a także:

- informowanie o naborach zgłoszeń,

- zasady przeprowadzanego naboru,

- potrzebne dokumenty do pobrania lub podane miejsce do ich odebrania,

Działania edukacyjno – informacyjne:

Materiały i informacje dotyczące azbestu do pobrania w punkcie informacyjnym.

Dane kontaktowe:

Urząd Gminy w Starym Dzierzgoniu, Stary Dzierzgoń 71 82-450 Stary Dzierzgoń tel. 55 276 14 81 wew. 44.

Spotkania edukacyjne z mieszkańcami gminy Stary Dzierzgoń miały miejsce w miesiącu wrześniu. Odbyły się zebrania w informacyjne w sołectwach. Następne działania informacyjno- edukacyjne będą miały miejsce na przełomie lutego i marca.

DO POBRANIA:

Ulotka

Warunki udostępniania środków przez NFOŚiGW